LXML ເຊໂປນຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳລາວຫຼາຍພັນປີ

ມັງກອນ 01, 0001

ມື້ນີ້ ບໍລິສັດ ລ້ານຊ້າງ ແຮ່ ເຊໂປນ ຈໍາກັດ ບໍ່ຄໍາເຊໂປນ (LXML) ໄດ້ນໍາສະເໜີ ວັດຖຸບູຮານທາງປະຫວັດສາດ ທາງດ້ານວັດທະນະທໍາ ຈໍານວນ 1320 ຊະນິດ ແກ່ລັດຖະບານລາວ ທີ່ເຮັດຈາກຫີນ, ທອງແດງ, ເຫຼັກ, ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ແລະແກ້ວປະເສີດ ໄດ້ຖືກຄົ້ນພົບໃນບໍລິເວນອ້ອມຮອບບໍ່ຄໍາເຊໂປນ ໂດຍທີມງານນັກໂບຮານຄະ.

ນັບແຕ່ປີ 2008 ເປັນຕົ້ນມາ, LXML ໄດ້ລົງທຶນຫຼາຍກວ່າ 1.6 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ເພື່ອປົກປັກຮັກສາປະຫວັດສາດ ແລະ ມໍລະດົກຂອງລາວນັບພັນປີຜ່ານໂຄງການຄົ້ນຄວ້າໂບຮານຄະດີ ຮ່ວມກັບກົມມໍລະດົກ (DoH) ຂອງກະຊວງຖະແຫລງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ແລະ ທ່ານ James. Cook University of Australia. ໂຄງ​ການ​ສະ​ຫນັບ​ສະ​ຫນູນ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ​ພາກ​ສະ​ຫນາມ​ເຕົ້າ​ໂຮມ​ຊຸມ​ຊົນ​ທີ່​ເປັນ​ເອ​ກະ​ລັກ​ໃນ​ລະ​ດັບ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ​, ລະ​ດັບ​ຊາດ​, ແລະ​ສາ​ກົນ​. ອາສາສະໝັກຈາກນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ແລະ ສະຫວັນນະເຂດ, ຊາວບ້ານທ້ອງຖິ່ນ, ນັກສຶກສາມະຫາວິທະຍາໄລອົດສະຕຣາລີ ແລະ ລາວ, ນັກໂບຮານຄະດີ, ແລະ ເຈົ້າຫນ້າທີ່ລາວ ຮ່ວມມືກັນຢ່າງໃກ້ຊິດ ເພື່ອດໍາເນີນການຄົ້ນຄວ້າ.

 

ທ່ານ ສະໝານ ອະເນກາ – ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ ບໍລິສັດ ລຊມລ (ທີ 2 ຂວາ) ແລະ ທ່ານພະຂັນໄຊ ສີຄັນໄຊ ຫົວໜ້າກົມມໍລະດົກກະຊວງຖະແຫຼງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ (ທີ 2 ຊ້າຍ) ໄດ້ລົງນາມໃນບົດບັນທຶກຄວາມເຂົ້າໃຈ ໃນການສຶກສາທາງບູຮານວິທະຍາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນາທໍາ ແລະ ມອບຮັບວັດຖຸບູຮານກວ່າ 1320 ລາຍການ ໃຫ້ແກ່ພາກລັດ ໂດຍການເປັນສັກຂີພິຍານຂອງທ່ານ ວັນສີ ກົວມົວ, ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງຖະແຫຼງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ (ດ້ານຫຼັງຂວາ) ແລະ ທ່ານ ສົມບູນ ຣາຊະສົມບັດ, ທີ່ປຶກສາກິດຕິມະສັກ ບໍລິສັດ ລຊມລ (ດ້ານຫຼັງຊ້າຍ). / Mr Saman Aneka, LXML Managing Director (2nd right) and Mr Phakhanxay Sikhanxay, Director General of Heritage Department, Ministry of Information, Culture and Tourism (2nd left) signed MoU on Archaeological Research and Conservation and handed more than 1320 artifacts to the government witnessed by Mr Vansy Kuamua (right on back row), Deputy Minister of Information, Culture and Tourism and Mr Somboun Rasasombath, LXML Executive Advisor (left on back row).

ທ່ານ ວັນສີ ແກ້ວບົວລາ, ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງຖະແຫລງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ພ້ອມດ້ວຍພະນັກງານຈາກແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ແລະ ວິລະບູລີ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມພິທີມອບ-ຮັບ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໂດຍໄດ້ຮັບຮູ້ເຖິງຄວາມເຄົາລົບຂອງ LXML ຕໍ່ມໍລະດົກວັດທະນະທຳຂອງລາວ ແລະ ຄວາມສຳຄັນຂອງການອະນຸລັກສະຖານທີ່ວັດທະນະທຳເພື່ອສົ່ງເສີມການທ່ອງທ່ຽວ.

ທ່ານ ສະໝານ ອະເນກາ, ຜູ້ຈັດການ ບໍລິສັດ LXML ໄດ້ມອບວັດຖຸບູຮານ ຈໍານວນ 1320 ແຜ່ນ ໃຫ້ແກ່ ທ່ານ ພັນຄຳ ວິພາວັນ, ຫົວໜ້າກົມມໍລະດົກ, ກະຊວງຖະແຫລງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ.

ບັນດາ​ລາຍການ​ຈະ​ຖືກ​ຈັດ​ວາງ​ຢູ່​ຫໍພິພິທະ​ພັນ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ລາວ, ຫໍພິພິທະ​ພັນ​ສະຫວັນ​ນະ​ເຂດ, ຫໍ​ວັດທະນະທຳ​ວິລະ​ບູລີ ​ແລະ ກົມ​ມໍລະດົກ. LXML ຍັງໄດ້ມອບວັດຖຸບູຮານ 7,881 ອັນ ໃນປີ 2019 ແລະ 280 ໃນເດືອນກຸມພາ 2022 ໃຫ້ແກ່ລັດຖະບານລາວ ແລະ ມອບເງິນຈໍານວນ 144 ລ້ານກວ່າກີບ ເພື່ອສ້າງຕູ້ວາງສະແດງໃຫ້ແກ່ຫໍພິພິທະພັນແຫ່ງຊາດລາວ.

ສອງ​ຝ່າຍ​ໄດ້​ລົງ​ນາມ​ໃນ​ບົດ​ບັນທຶກ​ຊ່ວຍ​ຈຳ (MOU) ​ເພື່ອ​ແນ​ໃສ່​ເສີມ​ຂະຫຍາຍ​ບັນດາ​ຫຼັກການ​ຮ່ວມ​ມື​ໃນ​ການ​ອະນຸລັກ​ຮັກສາ​ມໍລະດົກ​ວັດທະນະທຳ​ໃນ​ອະນາຄົດ.

“ມື້​ນີ້​ແມ່ນ​ການ​ຮ່ວມ​ມື​ກັບ​ກະ​ຊວງ​ຖະ​ແຫຼງ​ຂ່າວ​ແລະ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ໃນ​ຮອບ​ໜຶ່ງ​ທົດ​ສະ​ວັດ. ນີ້ແມ່ນຂີດໝາຍສຳຄັນໃນການຮ່ວມມືຂອງ LXML,” ທ່ານ ສະໝານ ອະເນກາ, ຜູ້ຈັດການ LXML ກ່າວ. “LXML ມຸ່ງໝັ້ນທີ່ຈະຮ່ວມມືກັບບັນດາກະຊວງຂອງພວກເຮົາເປັນເວລາຢ່າງໜ້ອຍ 10 ປີ ຈົນກ່ວາການປິດຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ ເພື່ອປົກປັກຮັກສາ ແລະ ອະນຸລັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳຂອງລາວ.”

ການຄົ້ນພົບວັດຖຸບູຮານອັນໂດດເດັ່ນ ແລະ ແຫຼ່ງມໍລະດົກໃນບໍລິເວນອ້ອມຮອບບໍ່ຄຳເຊໂປນ ໄດ້ເປີດປະຕູສູ່ອາລະຍະທຳບູຮານທີ່ໜ້າຈັບໃຈ ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຮົາເຫັນວ່າບັນພະບຸລຸດຂອງພວກເຮົາດຳລົງຊີວິດໃນຫຼາຍພັນປີກ່ອນ. ໃນເດືອນມີນາ 2018, ທີມນັກໂບຮານຄະດີໄດ້ຄົ້ນພົບຫຼັກຖານຂອງຮ່ອງຮອຍບໍ່ແຮ່ເກົ່າແກ່ຫຼາຍກວ່າ 200 ແຫ່ງທີ່ມີອາຍຸຫຼາຍກວ່າ 3,000 ປີ. ບາງລາຍການທີ່ຄົ້ນພົບມີມາເຖິງເກືອບສິບພັນປີ.


ທ່ານ ສະໝານ ອະເນກາ – ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ ບໍລິສັດ ລຊມລ (ທີ 2 ຂວາ) ແລະ ທ່ານພະຂັນໄຊ ສີຄັນໄຊ ຫົວໜ້າກົມມໍລະດົກກະຊວງຖະແຫຼງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ (ທີ 2 ຊ້າຍ) ໄດ້ລົງນາມໃນບົດບັນທຶກຄວາມເຂົ້າໃຈ ໃນການສຶກສາທາງບູຮານວິທະຍາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນາທໍາ ໂດຍການເປັນສັກຂີພິຍານຂອງທ່ານ ວັນສີ ກົວມົວ, ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງຖະແຫຼງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ, ຜູ້ຕາງໜ້າຈາກສູນກາງ, ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ແລະ ເມືອງວິລະບູລີ. / Mr Saman Aneka, LXML Managing Director (2nd right) and Mr Phakhanxay Sikhanxay, Director General of Heritage Department, Ministry of Information, Culture and Tourism (2nd left) signed MoU on Archaeological Research and Conservation witnessed by Mr Vansy Kuamua, Deputy Minister of Information, Culture and Tourism and delegates from central, Savannakhet province and Vilabouly district.

ການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ແມ່ນມີຄວາມຈໍາເປັນໃນການພັດທະນາຂອງສັງຄົມມະນຸດຕະຫຼອດປະຫວັດສາດ. ເມືອງວິລະບູລີ ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກສາກົນວ່າ ເປັນບ່ອນຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ ແລະ ໂລຫະແຫ່ງທຳອິດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ການປະຕິບັດການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ວັດຖຸບູຮານໄດ້ສືບຕໍ່ຢູ່ທີ່ນັ້ນຈົນກ່ວາປະມານ 1,300 ປີກ່ອນ, (700 AD), ບ່ອນທີ່ປະຊາຊົນໄດ້ຂຸດຄົ້ນແຮ່ທອງແດງທີ່ອຸດົມສົມບູນແລະປັບປຸງມັນຢູ່ໃນ Peun Baolo ແລະ Thong Na-Gneuak (ມັງກອນຫຼື "ນາກງູ" ທົ່ງນາ).

ວັດຖຸບູຮານອື່ນໆປະກອບມີອຸປະກອນຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ເຊັ່ນ: ຂັ້ນໄດໄມ້, ຮູລໍ້, ໄມ້ອັດ, ກະຕ່າໄມ້ໄຜ່ທີ່ທາສີ, ແລະເຊືອກທີ່ເຮັດຈາກລີອານາ; ກອງ​ສີ​ທອງ​ຂະໜາດ​ໃຫຍ່ “ດົງ​ເຊີນ” ພວມ​ວາງ​ສະ​ແດງ​ຢູ່​ຫໍພິພິທະ​ພັນ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ນະຄອນຫຼວງ​ວຽງ​ຈັນ; ແລະ ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ທອງແດງ, ເຄື່ອງປະດັບປະດາ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນພິທີ, ອາວຸດ, ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ ແລະ ວັດຖຸບູຮານອື່ນໆ ທີ່ຊີ້ໃຫ້ເຫັນຈຸດສໍາຄັນຂອງ ສປປ ລາວ ໃນປະຫວັດສາດພາກພື້ນ.


ບໍ​ລິ​ສັດ ລ້ານ​ຊ້າງ ມີ​ເນ​ໂຣນ​ສ໌ ລິ​ມິ​ເຕັດ ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສ​າ​ມໍ​ລະ​ດົກ​​ທາງວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ ທີ່​ມີ​ອາ​ຍຸຫຼາຍ​ພັນ​ປີ

10 ກຸມ​ພາ 2022

 

ມື້ນີ້, ບໍ​ລິ​ສັດ ລ້ານ​ຊ້າງ ມິ​ເນ​ໂຣນ​ສ໌ ລິ​ມິ​ເຕັດ (ລ​ຊມ​ລ) ບໍ່​ຄຳ-ທອງ​ເຊ​ໂປນ ໄດ້​ມອບ​ວັດ​ຖຸ​ບູ​ຮານ 1320 ລາຍ​ການ​ ທີ່ຄົ້ນ​ພົບ​ໃນ​ເຂດ​ບໍ່​ຄຳ-ທອງ​ເຊ​ໂປນ ໂດຍ​ທີມ​ງານ​ນັກ​ບູ​ຮານ​ວິ​ທະ​ຍາ​ທີ່​ທຸ້ມ​ເທ ໃຫ້​ແກ່​ລັດ​ຖະ​ບານ​ລາວ. ວັດ​ຖຸ​ບູ​ຮານ​ເຫຼົ່າ​ນີ້ປະ​ກອ​ບ​ ດ້ວຍເຄື່ອ​ງ​ທີ່​ເຮັດ​ຈາກ ຫີນ, ທອງ, ເຫຼັກ, ເຄື່ອງ​ປັ້ນ​ດິນ​ເຜົາ, ເບົ້າຫຼອມ ແລະ ແກ້ວ. ​

ນັບ​ຕັ້ງ​ແຕ່​ປີ 2008, ​ລ​ຊມ​ລ ໄດ້​ລົງ​ທຶນກວ່າ US$1,6 ລ້ານ​ ເຂົ້າ​ໃສ່​ໃນ​ການ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜູນ​ໃຫ້​ແກ່​ການ​ອະ​ນຸ​ລັກ​ມໍ​ລະ​ດົກ​ທາງ​ປະ​ຫວັດ​ສາດ ແລະ ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ລາວ ທີ່​ມີ​ດົນ​ກວ່າ 3.000 ປີ ໂດຍ​ຜ່ານ​ການ​ຮ່ວມ​ມື​ກັບ ກົມ​ມໍ​ລະ​ດົກ, ກະ​ຊວງ​ຖະ​ແຫຼງ​ຂ່າວ, ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ ແລະ ທ່ອງ​ທ່ຽວ, ມະ​ຫາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ໄລ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ລາວ ແລະ ມະ​ຫາ​ວິທະ​ຍາ​ໄລ​ ເຈມ​ສ໌​ຄຸກ ຂອງ​ປະ​ເທດ​ອົດ​ສະ​ຕ​ຣາ​ລີ. ການຮ່ວມມືດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສະໜັບສະໜູນວຽກງານພາກສະໜາມ ທີ່ມີລັກສະນະພິເສດໃນລະດັບຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ, ລະດັບປະເທດ ແລະ ສາກົນ ເຊິ່ງໄດ້ມີອາສາສະໝັກທີ່ເປັນນັກສຶກສາຈາກນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ, ປະເທດອົດສະຕຣາລີ, ນັກບູຮານວິ​ທະ​ຍາ, ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຈາກກົມມໍລະດົກປະຈຳຢູ່ບໍ່ຄຳ-ທອງ ເຊໂປນ ໄດ້ຮ່ວມມືກັນຢ່າງໃກ້ຊິດ ໃນວຽກງານສຶກສາ-ຄົ້ນຄວ້າ​ບູ​ຮານ​ວິ​ທະ​ຍາ ແລະ ເຜີຍ​ແຜ່​ຜົນ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ສູ່​ເວ​ທີ​ສາ​ກົນ.

ທ່ານ ວັນ​ສີ ກົ​ວມົວ ຮອງລັດ​ຖະ​ມົນ​ຕີ​ກະ​ຊວງ​ຖະ​ແຫຼງ​ຂ່າວ, ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ ແລະ ທ່ອງ​ທ່ຽວ ແລະ ເຈົ້າ​ໜ້າ​ທີ່ ຈາກ​ແຂວງ​ສະ​ຫວັນ​ນະ​ເຂດ ແລະ ເມືອງວິ​ລະ​ບູ​ລີ ກໍ່​ໄດ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ພິ​ທີ​ມອບ​ຮັບ​ໃນ​ຄັ້ງ​ນີ້ ທີ່​ນະ​ຄອນຫຼວງວຽງ​ຈັນ ໂດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ຮູ້ ແລະ ຍ້ອງ​ຍໍ​ຊົມ​ເຊີຍ​ບໍ​ລິ​ສັດ ໃນການ​ສະ​ໜັບ​ສະ​ໜູນ​ ​ທີ່​ມີ​ມາ​ຢ່າງຍາວ​​ນານ​ໃນ​ການ​ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ມໍ​ລະ​ດົກ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ ແລະ ເຫັນ​ໄດ້​ຄວາມ​ສຳ​ຄັນ​ໃນ​ການ​ສືບ​ຕໍ່​ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ສະ​ຖານ​ທີ່​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ເພື່ອ​ສົ່ງ​ເສີມ​ການ​ທ່ອງ​ທ່ຽວ​ຢູ່​ໃນ ສ​ປ​ປ ລາວ.


ທ່ານ ສະໝານ ອະເນກາ – ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ ບໍລິສັດ ລຊມລ (ຂວາ) ມອບຕູ້ວາງສະແດງວັດຖຸບູຮານ ໃຫ້ແກ່ ທ່ານນາງ ວັນເພັງ ແກ້ວປັນຍາ, ອຳນວຍການຫໍພິພິດຕະພັນແຫ່ງຊາດ ມູນຄ່າ 144 ລ້ານກີບ. / Mr Saman Aneka, LXML Managing Director handed artefact display cabinets to Ms Vanpheng Keopanya, Director of Lao National Museum valued over 144 million LAK.

ທ່ານ ສະໝານ ອະເນກາ – ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ ​ບໍ​ລິ​ສັດ ລ​ຊມ​ລ ໄດ້ມອບວັດຖຸບູຮານດັ່ງກ່າວ ຈຳ​ນວນ 1320 ລາຍ​ການໃຫ້ແກ່ ທ່ານພະ​ຂັນ​ໄຊ ສີ​ຄັນ​ໄຊ ຫົວ​ໜ້າ​ກົມ​ມໍ​ລະ​ດົ​ກ​ກະ​ຊວງ​ຖະ​ແຫຼງ​ຂ່າວ, ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ ແລະ ທ່ອງ​ທ່ຽວ.

ວັດ​ຖຸ​ບູ​ຮານ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ຈະ​ໄດ້​ນຳ​ໄປ​ຈັດ​ວາງ​ສະ​ແດງເພື່ອ​ການ​ຮ​ຽນ​ຮູ້​ຢູ່​ທີ່ ຫໍພິພິດທະພັນແຫ່ງຊາດ, ຫໍພິພິດທະພັນແຂວງສະຫວັນນະເຂດ, ຫໍ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ເມືອງວິ​ລະ​ບູ​ລີ ແລະ ​ກົມ​ມໍ​ລະ​ດົກ​. ບໍ​ລິ​ສັດ ລ​ຊມ​ລ ໄດ້​ມອບ​ວັດ​ຖຸ​ບູ​ຮານຫຼາຍກວ່າ 7881 ລາຍ​ການ​ໃນ​ປີ 2019, ແລະ 208 ລາຍ​ການ​ໃນ​ເດືອນ​ກຸມ​ພາ 2022 ໃຫ້​ແກ່​ລັດ​ຖະ​ບານ​ລາວ ແລະ ສະ​ໜອງ​ຕູ້​ວາງ​ສະ​ແດງວັດ​ຖຸ​ບູ​ຮານ​ມູນ​ຄ່າກວ່າ 144 ລ້ານ​ກີບ ໃຫ້​ແກ່​ຫໍ​ພິ​ພິ​ດຕະ​ພັນ​ແຫ່ງ​ຊາດລາວ.

ທັງ​ສອງ​ຝ່າຍ​ໄດ້​ລົງ​ນາ​ມ​ໃນ​ບົດ​ບັນ​ທຶກ​ຄວາມ​ເຂົ້າ​ໃຈ ເພື່ອເສີມ​ຂະ​ຫຍາຍ​ບັນ​ດາຫຼັກ​ການ​ຮ່ວມ​ມືໃນ​ການ​ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ມໍ​ລະ​ດົກ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ໃນ​ອະ​ນາ​ຄົດ.

ທ່ານ ສະ​ໝານ​ ອະ​ເນ​ກາ ຜູ້​ອຳ​ນວຍ​ການ​ໃຫຍ່ ບໍ​ລິ​ສັດ ລ​ຊມ​ລ ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ: “ມື້ນີ້ ເປັນ​ນິ​ມິດ​ໝາຍ​ອັນ​ດີ​ຂອງ​ການ​ຮ່ວມ​ຫຼາຍກວ່າ​ໜຶ່ງ​ທົດ​ສະ​ວັດ ກັບ​ກະ​ຊວງ​ຖະ​ແຫຼງ​ຂ່າວ, ວັດ​ຖະ​ນະ​ທຳ ແລະ ທ່ອງ​ທ່ຽວ. ນີ້​ເປັນ​ຂີດ​ໝາຍ​ທີ່​ສຳ​ຄັນ​ໃນ​ການ​ເປັນ​ຄູ່​ຮ່ວມ​ງານ​ຂອງ ລ​ຊມ​ລ. ບໍ​ລິ​ສດ ລ​ຊມ​ລ ມຸ່ງ​ໝັ້ນ​ໃນ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ​ຢ່າງ​ໃກ້​ຊິດ​ ກັບ​ຄູ່​ຮ່ວມ​ງານຂອງ​ກະ​ຊວງ ອີກ​ຢ່າງ​ໜ້ອຍ​ສິບ​ປີ ຈົນ​ກວ່າ​ຈະ​ສິ້ນ​ສຸດ​ອາ​ຍຸ​ການບໍ່​ແຮ່ ເພື່ອ​ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ມໍ​ລະ​ດົກ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ລາວ.

​ກາ​ນ​ຄົ້ນ​ພົບ​ວັດ​ຖຸ​ບູ​ຮານ ແລະ ແຫຼ່ງ​ບູ​ຮານ​ວິ​ທະ​ຍາ​ທີ່​ສຳ​ຄັນ​ເຫຼົ່າ​ນີ້ ໃນ​ຂົງເຂດອ້ອມ​ຂ້າງບໍ່​ຄຳ-ທອງ​ເຊ​ໂປນ ໄດ້​ເປີດ​ປະ​ຕູ​ສູ່ຄວາມ​ສີ​ວິ​ໄລ​ຂອງອາ​ລິ​ຍະ​ທຳ​ບູ​ຮານ​ທີ່​ໜ້າ​ຕື່ນ​ເຕັ້ນ ທີ່​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ພວກ​ເຮົາ​ເຫັນ​ວ່າ ບັນ​ພະ​ບູ​ລຸດ​ຂອງ​ພວກ​ເຮົາ​ໄດ້​​ມີ​ຊີ​ວິດ​ຢູ່ແນວ​ໃດ​ໃນຫຼາຍ​ພັນ​ປີ​ກ່ອນ​ໜ້າ​ນີ້. ໃນ​ເດືອນ ມີ​ນາ 2018, ຄະ​ນະ​ບູ​ຮານ​ວິ​ທະ​ຍາ ໄດ້​ຄົ້ນ​ພົບ​ໄມ້​ຄຳ-ກັນ​ພັງ​ຢູ່​ໃນ​ຂຸມ​ສ້າງ​ບໍ່​ແຮ່​ທອງ​ໃນ​ສະ​​ໄໝ​ບູ​ຮານຫຼາຍກວ່າ 200 ຂຸມ​ບໍ່ ທີ່​ມີ​ອາ​ຍຸຫຼາຍກວ່າ 3000 ປີ​ກ່ອນໜ້​າ​ນີ້ ແລະ ບາງ​ລາຍ​ການກໍ່​ມີ​ອາ​ຍຸຫຼາຍກວ່າ​ສິບ​ພັນ​ປີ.


ທ່ານ ປອ ທອງລິດ ຫຼວງໂຄດ, ຮອງຫົວໜ້າກົມມໍລະດົກ (ທີ 2 ຂວາ) ໄດ້ອະທິບາຍເບື້ອງເລິກກ່ຽວກັບວັດທຸບູຮານແຕ່ລະລາຍການໃຫ້ແກ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມພິທີມອບຮັບ. / Dr Thonglith Luangkhot, Deputy Director General of Heritage Department (2nd right) provides an insight knowledge on each artefact to participants.

ການ​ຂຸດ​ຄົ້ນ​ບໍ່​ແຮ່ມີ​ຄວາມ​ສຳ​ຄັນ​ຕະຫຼອດໄລ​ຍະປະ​ຫວັດ​ສາດ​ການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ຂອງ​ມະ​ນຸດ. ເມືອງວິ​ລະ​ບູ​ລີ ຖືກ​ຮັບ​ຮູ້​ໃນ​ລະ​ດັບ​ສາ​ກົນວ່າ ​ເປັນໜຶ່ງ​ໃນ​ເຂດທຳ​ອິດທີ່​ມີ​ການ​ຂຸດ​ຄົ້ນ​ບໍ່​ແ​ຮ່ ແລະ ສະ​ຖານ​ທີ່​ໂລ​ຫະ​ກິດ ​ຢູ່ ໃນ​ພາກ​ພື້ນ​ອາ​ຊີ​ຕາ​ເວັນ​ອອກ​ສ່ຽງ​ໃຕ້. ການ​ຂຸດ​ຄົ້ນ-ປຸງ​ແຕ່ງ​ແຮ່​ທາດ​ໃນ​ສະ​ໄໝ​ບູ​ຮານ​ຢູ່​ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ນີ້ ແມ່ນ​ໄດ້​ສືບ​ຕໍ່​ປະ​ຕິ​ບັດ​ກັນ​ມາ​ຈົນ​ເຖິງ​ປະ​ມານ 1300 ປີ​ກ່ອນ (ຄ​ສ 700) ເຊິ່ງ ເປັນ​ໄລ​ຍະ​ທີ່ ຜູ້​ຄົນ​ໄດ້​ຂຸດ​ຄົ້ນ-ຫຼໍ່ຫຼອມ​ແຮ່​ທອງ​ທີ່​ອຸ​ດົມ​ສົມ​ບູນ​ຢູ່​ໃນ​ຈຸດ ‘ເປີ້ນເບົ້າຫຼໍ່’ ແລະ ຢູ່ທີ່ ‘ທົ່ງນາເງືອກ’.

ວັດຖຸບູຮານອື່ນໆທີ່ຄົ້ນຄົບໃນ​ບໍ​ລິເວນນີ້ ແມ່ນລວມມີອຸປະກອນນຳໃຊ້ໃນການຂຸດຄົ້ນແຮ່ ເຊັ່ນ: ຂັ້ນໄດໄມ້ກົມ ແລະ ລູກໝາກລໍ້-ລ໋ອກ, ໄມ້ຄ້ຳ, ກະຕ່າໄມ້ໄຜ່ ແລະ ເຊືອກຫວາຍ; ຄ້ອງບ້າງທອງສຳລິດ (ທອງເຫຼືອງ) ຈາກຍຸກທອງເຫຼືອງ ເຊິ່ງວາງສະແດງໄວ້ຢູ່ທີ່ຫໍພິພິດທະພັນແຫ່ງຊາດໃນປັດຈຸບັນ; ກ້ອນທອງ, ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ກະດິງທອງສຳລິດ, ເຄື່ອງປະດັບ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນພິທີກຳເສັ່ນໄຫວ້ ແລະ ວັດຖຸບູຮານອື່ນໆ ເຊິ່ງຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ປະເທດລາວໃນອະດີດ ເປັນສະຖານ​ທີ່ປະຫວັດສາດທີ່ສຳຄັນຍິ່ງໃນ ພາກພື້ນແຫ່ງນີ້.